Πολεοδομική προσέγγιση του χωριού Δίβρης , στα Ριζά των Αγίων Σαράντα

Το χωριό της Δίβρης, επεκτείνεται στη ράχη του Διβροβουνίου, σε μια γραμμική έκταση 2,5χλμ,  πάνω σε ένα έδαφος μεγάλης κλίσης και αρκετά επικίνδυνο και  διακόπτεται από μικρά ρυάκια. Σε αυτές τις εκτάσεις, δημιουργήθηκαν οι  πρώτοι οικισμοί με κατοικίες τοποθετημένες ελεύθερες  και σε αρμονία με τον περιβάλλοντα χώρο.

Το χωριό βρίσκεται σε υψόμετρο 360-450μ από το επίπεδο της θάλασσας με κατεύθυνση νοτιοδυτικά και με ένα οπτικό πεδίο που περιλαμβάνει σχεδόν όλο τον νομό Αγίων Σαράντα, ξεκινώντας από τα βουνά Σεντενίκου –Κονίσπολη, το βουνό της Μηλιάς, τον κάμπο του Βούρκου, τη λιμνοθάλασσα του Βουθρωτού  και τελειώνοντας με το βουνό του Σοπότι, ενώ στο βάθος καταλήγει στα καταγάλανα νερά του Ιονίου.

Το έδαφος του χωριού είναι αρκετά ανώμαλο και με μεγάλες κλίσεις και κόβεται σχεδόν στη μέση από τον κεντρικό οδικό άξονα Ντερμίσι-Τσερκοβίτσας, που φτιάχτηκε το 1950 και χωρίζει τις συνοικίες σε άνω και κάτω. Στην κάτω πλευρά υπάρχει έντονη βλάστηση με πλειάδα λοφίσκων  και καρποφόρων δέντρων τα οποία καταλήγουν στο φαράγγι του Τυμπάνι – Ποταμιά, στο οποίο συγκεντρώνονται όλα τα βρόχινα νερά  σε δυο λίμνες που έχουν φτιαχτεί  επάνω σε δυο εποχιακά ποτάμια και χρησιμεύουν για άρδευση. Τις ίδιες πολεοδομικές αξίες οι οποίες θα λέγαμε ότι μπορεί να γίνουν μεγαλύτερες και να αφορούν την προοπτική σοβαρής εκμετάλλευσης και επαγγελματικού πάθους για τις επόμενες γενιές, αποτελεί ο όρος  του Διβροβουνίου. Το βουνό επεκτείνεται κατά μήκος του χωριού από την Αβαρίτσα έως την Τσερκοβίτσα και αποτελείται από υψόμετρα και φαράγγια με βραχώδη μορφή τα οποία στους αιώνες ονομάστηκαν διαφορετικά και που στο μέλλον μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο κατασκευής κτιρίων κοινωνικό-πολιτιστικού  ενδιαφέροντος για όλο το νομό.

Η θέα είναι εκπληκτική και ξεκούραστη,  είτε την απολαμβάνεις από το χωριό,  είτε από το Διβροβούνι, με ωραία τοπία, βουνά,  πέρα έως το κάμπο του Βούρκου και η οποία καταλήγει στα γαλάζια βάθη  του Ιονίου. Οι συγκεκριμένοι παράγοντες έχουν συμβάλλει  στο, δικαίως η Δίβρη να χαρακτηρίζεται ,« Το Μπαλκόνι του Βούρκου»

Η Δίβρη έχει διατηρήσει την αρμονία του περιβάλλοντα χώρου,  χωρίς ιδιαίτερες αλλοιώσεις και προς όφελος της καλυτέρευσης των συνθηκών ζωής λαμβάνοντας υπόψη τα φυσικά κάλλη και τους φυσικούς πόρους που διαθέτει όπως είναι: το μεσογειακό κλίμα, η κατεύθυνση-προσανατολισμός, εκμετάλλευση περιβάλλοντα χώρου χωρίς να υποστεί καταστροφές (ξυλεία, ασβεστοπηγές), πλούσια χλωρίδα που για τον Διβριώτη αγρότη ήταν κύριες πηγές ζωής.

Στη Δίβρη από την Άνοιξη-Καλοκαίρι έως το Φθινόπωρο, επικρατεί πανδαισία χρωμάτων, ενώ τα λιβάδια του Διβροβουνίου είναι συνεχώς στις αποχρώσεις του γκρι λόγω του φασκόμηλου και  των γυμνών βράχων. Η έντονη και μόνιμη πρασινάδα από τους ελαιώνες που καλύπτει  όλες τις συνοικίες της σε συνδυασμό με τα χρώματα των καρποφόρων δέντρων, τα ρυάκια της, τα πράσινα πεζούλια  και το ακατάλληλο για κατοίκηση έδαφος συνθέτουν το παζλ του χωριού και του περίγυρού του. Ακόμα όμως και στις αντίξοες αυτές συνθήκες ανθίζει το σπάρτο  με τα χαρακτηριστικά του άνθη. Όλο το έδαφος του χωριού καλύπτεται από συνεχόμενη βλάστηση δημιουργώντας έτσι τις κατάλληλες  συνθήκες  για την εκτροφή άγριων ζώων και και ορνίθων  διαφόρων ειδών.

Κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού  μπορείς να απολαύσεις τη δύση του ηλίου και το πως χάνεται στα βάθη του Ιονίου.

Αυτοί είναι οι κύριοι παράγοντες που υπαγορεύουν το τρόπο με τον οποίο θα κατευθύνεται η πολεοδομική  και αρχιτεκτονική ανάπτυξη του χωριού μας  όπου απαιτείται επαγγελματική  άποψη εφόσον οι επενδυτικές πρωτοβουλίες τόσο οι κρατικές όσο και οι ιδιωτικές πριν και μετά το ’90, άφησαν το έδαφος ανεκμετάλλευτο.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πλεονεκτήματα του χωριού της Δίβρης στο σύνολό του και τις σημερινές συνθήκες της οικονομίας της αγοράς, ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάπτυξη του οικογενειακού αγροτουρισμού που κατά την άποψή μου θα εξασφαλίσει  μια μελλοντική οικονομική ανάπτυξη προς όλες τις κατευθύνσεις. Οι τουρίστες επιζητούν προορισμούς φυσικούς και γαλήνιους που χαρακτηρίζονται από απλότητα στην κατασκευή ( διώροφες κατασκευές), σε αρμονία με τον περιβάλλοντα χώρο κάνοντας χρήση των φυσικών πόρων, πέτρας, ξύλου, πλακόστρωτων δρόμων και μικρών αυτοκινητόδρομων. Σαφώς και δεν πρέπει να επιτραπεί  ο αυθορμητισμός  στις κατασκευές για να μη μετατραπεί το χωριό  σε πόλη των μπετό και υψηλόροφων κατασκευών.

Ο τουρισμός  θα πρέπει να αποβλέπει στην ανάπτυξη του χωριού και των γύρω περιοχών όπου υπάρχουν πολλά πολιτιστικά μνημεία. Για την επίτευξη αυτών των σκοπών  θα πρέπει να γίνουν σταδιακές και συνεχόμενες μελέτες , ώστε να δημιουργηθεί ένα σαφές και κατατοπιστικό τοπίο για τον κάθε κάτοικο του χωριού, όπου θα ληφθεί υπόψη και η άποψη των ειδικών διαφόρων τομέων. Η επίτευξη  αυτών των στόχων  απαιτούν την αναγνώριση των προβλημάτων ,την ανακατασκευή τους και την εκτέλεσή τους, αλλά σήμερα δεν μπορούμε να προβούμε σε πράξεις από τη στιγμή που δεν εφαρμόζεται η ισχύουσα νομοθεσία  όπως τροποποιήθηκε μετά το 1990.

Έτσι, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω στοιχεία, είναι απαραίτητο προκειμένου να χτιστούν γερές βάσεις  ανάπτυξης στον τομέα των κατασκευών, να γίνουν πολεοδομικές μελέτες των εν λόγω περιοχών με σύνθετες προτάσεις, ώστε να είναι σε αρμονία με τον περιβάλλοντα χώρο. Όπως επίσης, εξίσου σημαντικό είναι και η επανεξέταση του σχεδίου διαμόρφωσης του χωριού, όπου θα αντανακλώνται και θα ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες του εδάφους και οι συνθήκες που επικρατούν.

Προτεραιότητα στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, είναι η δημιουργία απαραίτητης υποδομής, με σκοπό να επικρατήσουν οι κατάλληλες συνθήκες, ώστε να  ανθίσουν οι δημόσιες και μη επενδύσεις. Οι επενδύσεις δεν ευδοκιμούν υπό τις παρούσες συνθήκες  και με τον υπάρχοντα οδικό δίκτυο ( φτιάχτηκε το 1950) το οποίο χρίζεται βελτιώσεων,  κατά μήκος και κατά πλάτος του, όπως οι δημιουργία δυο λωρίδων. Ως προς την υποδομή η κοινότητα της Δίβρης παραμένει πολύ πίσω σε σχέση με άλλες, ακόμη και αν λαμβάνοντας υπόψη τις υποσχέσεις και τις νομοθετικές ρυθμίσεις, το οδικό αυτό δίκτυο θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί 2 φορές έως τώρα από το 1990, έως τις τελευταίες εκλογές. Ακόμα και για τις δαπάνες που έγιναν, οι εργασίες ήταν χαμηλής ποιότητας και χρειάστηκε για το ίδιο κομμάτι δρόμου να γίνουν και δυο και τρεις φορές εργασίες με αποτέλεσμα την σπατάλη των επενδυτικών κονδυλίων που προοριζόντουσαν για αυτό.

Το φαινόμενο αυτό δεν μπορεί να επαναληφθεί για ακόμη μια φορά. Μετά από 18 χρόνια σε δημοκρατικό καθεστώς και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι δαπάνες που έγιναν αποτελούν αξιόλογο ποσό, δεν δικαιολογείται η κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο δρόμος που συνδέει το Ντερμίσι με την Τσερκοβίτσα να είναι ίδια με αυτή του 1960 όταν πρωτοφτιάχτηκε. Πρέπει να τονίσουμε εδώ, ότι δεν μιλάμε για το εσωτερικό οδικό δίκτυο που συνδέει μεταξύ τους τα χωριά, το οποίο βέβαια δεν υφίσταται , επειδή ακόμη και αν έγιναν προσπάθειες να ανοίξουν δρόμοι που να συνδέουν τα χωριά πριν το 1990, μετά κλείστηκαν από φράχτες,  με σκοπό την απαλλοτρίωση γαιών από ιδιώτες. Τέτοιες νοοτροπίες θα πρέπει να πολεμούνται, ώστε να δοθεί έδαφος στη ανάπτυξη του χωριού  και να διευκολυνθεί η εισαγωγή υλών κατασκευής, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες σε πρώτες ύλες των οποίων η ζήτηση όλο και αυξάνεται. Σημαντική συνεισφορά σε αυτόν τον τομέα είναι αυτή των νέων που εργάζονται στην  Ελλάδα, αλλά και των ντόπιων ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες να φτάσει το Ι.Χ σε κάθε νοικοκυριό. Το πόσιμο νερό είναι ζωτικής σημασίας για τους Διβριώτες,  επειδή υπήρχε έλλειψη  σε σχέση με τον αριθμό των κατοίκων (το μεγαλύτερο χωριό του νομού). Σε όλο το χωριό εκμεταλλεύτηκαν  όλες οι υπάρχουσες πηγές που είναι ξακουστές για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, οι οποίες όμως δεν ήταν αρκετές  για να εξυπηρετήσουν της ανάγκες του χωριού. Έτσι  κάθε οικογενειάρχης,  έχτισε δικό του πηγάδι (πούσι), βάθους 10-20μ,  ντυμένο με πέτρα βάζοντας σε κίνδυνο ακόμη και τη ζωή του, προκειμένου να εξασφαλίσει πόσιμο νερό στην οικογένεια του και νερό για την άρδευση των κήπων του. Μετά το 1990 δαπανήθηκαν πολλά κονδύλια, αλλά η ποιότητα των εργασιών και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν  ήταν χαμηλής ποιότητας  και έτσι ο Διβριώτης δεν μπόρεσε να πιει νερό  από τη βρύση του σπιτιού του και το πρόβλημα του πόσιμου νερού να υπάρχει ακόμα παρά και τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες  των κατοίκων του χωριού οι οποίες προέβησαν σε γεωτρήσεις. Οι συνεχόμενες γεωτρήσεις δεν μπορούν να  λύσουν το πρόβλημα, επειδή η κατανάλωση όλο και αυξάνεται .

Έτσι η μοναδική λύση είναι η προμήθεια με νερό πηγής που ρέει από την Άνω Λεσινίτσα, ένα σχέδιο που σχεδιάστηκε και ήταν να υλοποιηθεί πριν το 1990, αλλά  δεν ολοκληρώθηκε λόγω των πολιτικών καταστάσεων που διαμορφώθηκαν στη χώρα.

Η προμήθεια με ηλεκτρική ενέργεια δεν είναι επαρκή και δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις  και τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης.

Το χωριό χτίστηκε επάνω σε αργιλώδες έδαφο,  γκρι χρώματος, φτωχής περιεκτικότητας σε οργανικά και χημικά συστατικά όπου το χαλίκι ανακατεύεται με το γκρι χρώμα.

Το χωριό συμπεριλαμβάνεται σε σεισμογενείς περιοχές και κατά καιρούς αναφέρονται καταστροφικοί σεισμοί που άφησαν τα σημάδια τους με τελευταίο εκείνο του 1975 με επίκεντρο το χωριό Δίβρη, όπου καταστράφηκαν ολοσχερώς όλα τα σπίτια του χωριού ( χτίστηκαν 100 νέες κατοικίες). Το γεγονός αυτό ενισχύει την ανάγκη σεβασμού τεχνικών συνθηκών σχεδιασμού και εφαρμογής οδηγιών που εκδίδονται από αρμόδια όργανα και ειδικούς και που αφορούν εργασίες  που θα γίνουν στο μέλλον. Ένα άλλο γεωλογικό φαινόμενο που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι οι καθιζήσεις εδάφους λόγω της κλίσης του και της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε υπόγεια νερά τα οποία όταν ανακατεύονται μετά από εργασίες δημιουργούν κέντρα συλλογής νερού και η πιθανότητα καθίζησης είναι μεγάλη με αποτέλεσμα ζημιές και αύξηση κόστους εργασιών. Η αποφυγή του φαινόμενου  αυτού καθιστά απαραίτητη την μελέτη των εργασιών από ειδικούς.

Αρχιτέκτων

Ζήσος Μέλλος